pocra 2.0 महाराष्ट्र राज्य शासनाने शेतकऱ्यांसाठी एक अत्यंत महत्त्वाकांक्षी पाऊल उचलले आहे. मंत्रिमंडळ बैठकीत नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्पाचा (PoCRA) टप्पा २.० राबवण्यास नुकतीच मान्यता मिळाली आहे. या नवीन टप्प्यामुळे राज्यातील हजारो गावांमधील शेतीला आधुनिक तंत्रज्ञान आणि भरघोस अनुदानाची जोड मिळणार आहे.
पहिल्या टप्प्यात ५००० हून अधिक गावांचा समावेश केल्यानंतर, आता दुसऱ्या टप्प्यात तब्बल ६,९५९ (जवळपास ७,०००) नवीन गावांना या योजनेचा लाभ मिळणार आहे. ही गावे कोणती आहेत आणि या योजनेचा उद्देश काय आहे, याबद्दलची सविस्तर माहिती पाहूया.
पोकरा योजना म्हणजे काय?
भारतरत्न नानाजी देशमुख यांच्या नावाने सुरू झालेला हा कृषी संजीवनी प्रकल्प, राज्यातील शेतकऱ्यांच्या उत्पन्न मर्यादेत वाढ करण्यासाठी आणि शेतीला हवामान बदलांशी जुळवून घेण्यास मदत करण्यासाठी सुरू करण्यात आला आहे.
या योजनेच्या माध्यमातून राज्यातील शेतकऱ्यांना विविध शेती उपयोगी घटकांसाठी थेट अनुदान (Subsidy) वितरित केले जाते. हे अनुदान मिळवण्यासाठी शेतकऱ्यांना ऑनलाईन पद्धतीने अर्ज सादर करावा लागतो आणि त्यानंतर ‘थेट लाभ हस्तांतरण’ म्हणजेच DBT (Direct Benefit Transfer) प्रणालीद्वारे हे पैसे थेट शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा होतात.
पोकरा योजनेतून मिळणारे प्रमुख लाभ
राज्यातील शेतकरी आधुनिक तंत्रज्ञान आणि आवश्यक वस्तू वापरून आपली शेती अधिक फायदेशीर करू शकतील, या हेतूने शासनाकडून खालील प्रमुख बाबींसाठी अनुदान दिले जाते:
- जलसंधारण: शेततळे (नवीन), विहीर (नवीन), जुन्या विहिरींची दुरुस्ती.
- सिंचन सुविधा: पाईपलाईन, ठिबक सिंचन, तुषार सिंचन संच.
- शेतमालाची गुणवत्ता: बीजोत्पादन आणि फलोत्पादन.
- आधुनिक शेती: शेडनेट, पॉलिहाउस, नर्सरी (रोपवाटिका), गोदाम (साठवणुकीसाठी).
- शेती अवजारे: ट्रॅक्टर आणि विविध शेती उपयोगी अवजारे.
- उत्साहवर्धक उपक्रम: मधमाशीपालन, सोलार वॉटर पंप.
- विशेष लाभ: रेशीम उद्योगासाठी देखील या योजनेतून मोठ्या प्रमाणावर अनुदान उपलब्ध केले जाते.
या लाभांमुळे शेतकरी त्यांच्या शेतीत आवश्यक ते बदल करून उत्पादन आणि उत्पन्न वाढवू शकतात.
पोकरा २.० अंतर्गत निवड झालेली गावे
नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्पाच्या टप्पा २.० मध्ये एकूण ६,९५९ गावांचा समावेश करण्यात आला आहे. पहिल्या टप्प्यात जी गावे जोडली गेली होती, ती या दुसऱ्या टप्प्यात वगळण्यात आली आहेत. यामुळे नवीन गावांना या महत्त्वपूर्ण योजनेचा लाभ घेण्याची संधी मिळाली आहे.
- टप्पा २.० मध्ये समाविष्ट गावे: एकूण ६,९५९ गावे.
- योजनेचे स्वरूप: सरकार टप्प्याटप्प्याने राज्यातील गावे जोडत आहे. दुसऱ्या टप्प्यात समाविष्ट गावांना आता नव्याने विविध घटकांचे अनुदान मिळणार आहे.
- प्रादेशिक समावेश: राज्यात निवड झालेल्या ७,२०१ गावांपैकी मराठवाड्यातील १,९२४ गावांचा समावेश आहे. (उदा. छत्रपती संभाजीनगर, बीड, नांदेड, लातूर, जालना, परभणी, धाराशिव, हिंगोली)
प्रत्येक जिल्ह्याच्या कोणत्या तालुक्यातील किती व कोणकोणत्या गावांचा समावेश करण्यात आला आहे, याची सविस्तर यादी (PDF) प्रकल्प संचालनालयाकडून प्रसिद्ध करण्यात आली आहे.
